Onze moderne communicatiemiddelen zijn wonderbaarlijk, maar niet onfeilbaar. Internet en klassieke communicatienetwerken kunnen om verschillende redenen tijdelijk uitvallen: technische storingen, cyberaanvallen, extreme weersomstandigheden of stroomuitval. Dan is het handig om te weten hoe je kan communiceren. In de Lage Landen hebben we hiervan al concrete voorbeelden gezien.
Deze incidenten tonen aan dat we verstandig doen om alternatieve communicatiemethoden achter de hand te hebben. Zoals we een EHBO-kit hebben voor fysieke noodsituaties, is het even zinvol om voorbereid te zijn op communicatie-uitdagingen. In dit artikel deel ik praktische kennis zodat je ook zonder onze gebruikelijke digitale hulpmiddelen verbonden kunt blijven.
1. Alternatieve communicatiemiddelen
Als mobiele netwerken en het internet niet beschikbaar zijn, zijn er nog andere manieren om te communiceren.
Radio en nooddiensten
Draagbare radio’s op batterijen of zonne-energie zijn onmisbaar in je uitrusting. Ze stellen je in staat om nieuws en overheidsberichten te ontvangen wanneer alle andere kanalen stilvallen.
Noodradio’s met langegolf- en kortegolfverbindingen kunnen signalen opvangen van verre zenders, zelfs wanneer lokale infrastructuur is uitgeschakeld.
Walkie-talkies en CB-radio’s
Walkie-talkies (PMR-radio’s) zijn effectief voor communicatie binnen een beperkt bereik zoals een wijk of stadsdeel. Een set goede PMR-radio’s met extra batterijen hoort in elk overlevingspakket thuis.
CB-radio’s en HAM-radio’s (amateurzenders) bieden een substantieel groter bereik. Voor HAM-radio’s heb je een licentie nodig, maar deze investering loont bij langdurige crises. Zet alvast stappen om je licentie te behalen voordat het te laat is.
Papieren boodschappen en prikborden
Organiseer met buurtgenoten een centraal informatiepunt waar berichten kunnen worden achtergelaten en gelezen.
Spreek vooraf met vrienden en familie specifieke locaties af waar jullie briefjes kunnen achterlaten.
Signalen en noodsignalen
Fluitjes, rooksignalen of spiegels kunnen levensreddend zijn om op afstand signalen door te geven.
Leer basisvaardigheden in morsecode. Met een zaklamp kun je ’s nachts over aanzienlijke afstanden berichten verzenden.
2. Informatie verkrijgen zonder internet
Bij uitval van internet en televisie blijven er manieren om toegang te krijgen tot essentiële informatie.
Analoge radio
Lokale en nationale zenders zenden via AM- en FM-radio updates uit over de situatie. Zorg dat je deze frequenties kent en genoteerd hebt:
In Nederland moet je afstemmen op NPO Radio 1 voor officiële noodberichten en updates:
- In Almere, Amersfoort, Arnhem, Breda, Den Haag, Eindhoven, Haarlem, Nijmegen, ‘s-Hertogenbosch, Tilburg, Utrecht, Zaanstad en Amsterdam: 98.9 MHz
- In Rotterdam: 98.6 MHz
- In Apeldoorn, Deventer, Enschede en Zwolle: 98.4 MHz
- In Assen, Groningen en Leeuwarden: 91.8 MHz
- In Maastricht: 105.3 MHz
- In Middelburg: 104.4 MHz
- In Venlo: 104.8 MHz
In België is VRT NWS Radio 1 de belangrijkste bron voor crisisinformatie:
- In Antwerpen: 94.2 MHz
- In Vlaams-Brabant: 91.7 MHz
- In Leuven: 98.5 MHz
- In Limburg: 99.9 MHz
- In Oost-Vlaanderen: 95.7 MHz
- In West-Vlaanderen: 95.7 MHz
Voor Franstalige gebieden in België geeft de RTBF (La Première – 95.1 FM) updates.
Kortegolfradio’s kunnen signalen oppikken van internationale zenders, wat cruciaal is bij grootschalige crisissen die landelijke infrastructuur treffen.
Drukwerk en community-informatie
Lokale kranten en flyers van hulporganisaties bevatten vaak cruciale lokale informatie die niet via radio beschikbaar is.
Verken vooraf waar in jouw omgeving fysieke informatiepunten zouden worden opgezet door overheidsinstanties en hulporganisaties.
Mensen spreken en mondelinge informatie verspreiden
Onderhoud contacten met buren en lokale gemeenschapsgroepen om informatie uit te wisselen in crisistijd.
Initieer regelmatige bijeenkomsten op centrale locaties om samen informatie te delen en collectieve actie te coördineren.
3. Locatie en afspraken met familie en vrienden
Een langdurige communicatie-uitval vereist een robuust plan dat vooraf is opgesteld en door alle betrokkenen begrepen wordt.
Afgesproken verzamelpunten
Leg met je familie en vertrouwde vrienden specifieke ontmoetingspunten vast voor verschillende scenario’s.
Kies strategische locaties die:
- Gemakkelijk herkenbaar zijn
- Veilig blijven in diverse crisisscenario’s
- Niet overbelast zullen raken door mensenmassa’s
Definieer een primair verzamelpunt dichtbij voor kleinere incidenten en secundaire punten verder weg voor grootschalige evacuaties.
Noodplan en contactpersonen
Creëer een fysieke contactlijst met alle essentiële adressen en telefoonnummers. Maak hiervan meerdere kopieën voor in je rugzak, auto en in je woning op een vaste plek.
Bescherm deze informatie tegen de elementen door waterdichte opslag of lamineren.
Distribueer identieke informatie onder alle belangrijke contacten zodat iedereen over dezelfde gegevens beschikt.
Leg protocollen vast voor wachttijden en vervolgacties als iemand niet op het verzamelpunt verschijnt.
4. Zelfvoorzienend blijven zonder digitale technologie
De moderne mens is veelal onthand zonder digitale hulpmiddelen. Hier volgen essentiële vaardigheden die je moet ontwikkelen.
Navigeren zonder GPS
Leer werken met traditionele papieren kaarten en een kompas. Oefen deze vaardigheden regelmatig.
Markeer vooraf belangrijke locaties op je kaarten: watervoorzieningen, schuilplaatsen, verzamelpunten, ziekenhuizen en evacuation routes.
Financiën zonder online bankieren
Houd een strategische cashreserve aan op een veilige locatie. Digitale betalingssystemen zijn de eerste slachtoffers van netwerk- of stroomuitval.
Ontwikkel een netwerk voor ruilhandel in je lokale gemeenschap. Inventariseer welke goederen of diensten jij kunt aanbieden in een crisistijd.
Veiligheid en voorbereiding
Stel een compleet noodpakket samen dat minimaal bevat:
- Drinkwatervoorraad (minstens 3 liter per persoon per dag voor minimaal een week)
- Houdbaar voedsel voor minimaal twee weken
- Uitgebreide EHBO-set met essentiële medicijnen
- Diverse soorten batterijen en oplaadbare powerbanks
- Meerdere verlichtingsbronnen (zaklamp, kaarsen, olielamp)
Bouw relaties op met buren en lokale gemeenschapsleden. Wanneer systemen falen, zijn sterke gemeenschappen de beste veiligheidsgarantie.
Conclusie
Een wereld zonder internet en moderne communicatiemiddelen hoeft geen ramp te zijn als je goed voorbereid bent. Door alternatieve communicatiemethoden te beheersen, duidelijke afspraken te maken met dierbaren en praktische vaardigheden te ontwikkelen, kun je met vertrouwen omgaan met tijdelijke technologische onderbrekingen.
Beschouw deze voorbereiding niet als een teken van pessimisme, maar als een vorm van zelfredzaamheid. Net zoals je je verzekert tegen allerlei risico’s in het leven, is het verstandig om ook op communicatievlak een Plan B te hebben. In uitdagende tijden maakt kennis en voorbereiding het verschil tussen paniek en kalm handelen. Deel deze kennis met je gemeenschap – een goed geïnformeerde omgeving is een veerkrachtige omgeving.
