In 2025 zijn nucleaire dreigingen weer erg concreet. President Vladimir Poetin heeft al gedreigd nucleaire wapens in te zetten als het voortbestaan van de Russische staat bedreigd zou worden. Met Israëls aanvallen op de Iraanse nucleaire faciliteiten in juni en de Doomsday Clock op een historische 89 seconden voor middernacht, is het logisch dat steeds meer mensen bescherming zoeken. Dat brengt ons tot de vraag waar we naartoe moeten als er zich een nucleaire aanval of kernramp voordoet en zo komt de schuilkelder al snel ter sprake.
De nucleaire dreiging is reëel
De kans dat er in de nabije toekomst een nucleaire oorlog uitgevochten wordt, blijft ondanks alles klein. Toch blijft de kans bestaande, want verschillende landen – waaronder ook China, India en Noord-Korea – hebben kernwapens in hun arsenaal. In 2024 zijn er 147 incidenten van illegale of ongeautoriseerde activiteiten met nucleair of radioactief materiaal gemeld aan de Incident & Trafficking Database (IDTB) van het Internationaal Atoomagentschap (IAEA), waaronder ook cyberaanvallen. De tijd dat dit soort scenario’s pure sciencefiction leken, is voorbij.
Hoe ziet jouw ideale bunker er uit?
Heb jij al een idee hoe een bunker voor jou ingedeeld moet zijn? Heb je al een ontwerp? Reageer hieronder hoe jij je bunker zou bouwen.
Zijn er openbare schuilkelders?
Nederland heeft geen operationele schuilkelders meer
In Nederland hadden veel provincies, grote gemeenten en overheidsgebouwen in het verleden schuilkelders. Zo zijn bij de aanleg van veel metrostations in Amsterdam en Rotterdam atoomschuilkelders aangebouwd. Vandaag zijn er in Nederland officieel geen openbare schuilkelders meer. Net zoals in België zijn na afloop van de Koude Oorlog Nederlandse schuilkelders steeds vaker voor andere doeleinden gebruikt, zoals opslag, archivering en het onderbrengen van servers.
Er zijn in Nederland geen bunkers of schuilplekken voor de bevolking, voor het geval we betrokken raken bij een groot gewapend conflict. Dit blijkt uit onderzoek van verschillende ministeries. Het is een verontrustende vaststelling: burgers hebben wel recht op bescherming door de overheid in tijden van crisis, maar er zijn simpelweg geen faciliteiten meer.
Tijdens de Koude Oorlog bouwde Nederland wel degelijk uitgebreide schuilkelders. Er kwamen kelders met dikke stalen deuren en betonnen muren voor bescherming tegen aanvallen met nucleaire wapens en gifgas. Onder pleinen, parkeergarages en openbare gebouwen verborgen zich geheime noodzetels voor 4650 ambtenaren.
België kent een vergelijkbare situatie
Volgens de voormalige minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (cd&v) zijn er vier schuilkelders op Belgisch grondgebied aanwezig.
- Twee hiervan bevinden zich in voormalige NAVO-bunkers in Wallonië, maar die zijn nu omgebouwd tot opvangcentra van Fedasil.
- Een andere schuilkelder bevindt zich in Lier en fungeert nu als archiefgebouw: ook die is dus niet langer bruikbaar als (nucleaire) schuilkelder.
- Ten slotte is er de schuilkelder onder het Warandepark in Brussel, maar die verkeert volgens de minister in “zeer slechte staat”.
Overheid biedt weinig bescherming
De Belgische minister Verlinden haalde toen ook aan dat “indien het aantal atoomschuilkelders echter beperkt is of als hun staat het gebruik ervan niet toelaat, de Belgische bevolking zich kan wenden tot alternatieve middelen”. Met alternatieve middelen werden beschermende gebouwen of structuren bedoeld, zoals kelders, privé-schuilkelders en andere ondergrondse constructies.
In ieder geval lijkt het erop dat in het geval van een nucleaire aanval of ramp, je beter zelf voor je veiligheid zorgt. Dat klinkt verontrustend, maar hoeft het niet per se te zijn. Zo merkt defensie-expert Sven Biscop op dat schuilkelders op zich niet effectief zijn tegen de kernwapens van vandaag.
Zelf een schuilkelder bouwen?
Desondanks is het geen gegeven dat men een kernramp of aanval passief moet afwachten. De vastberaden doe-het-zelver en survivalist kan zelf een atoomschuilkelder te bouwen.
Particuliere bouw is mogelijk
Het valt op dat steeds meer mensen een bunker of schuilkelder bouwen. De kostprijs varieert aanzienlijk: het bouwen van een bunker voor je huis kan, afhankelijk van de grootte en specificaties, tussen de € 39.000 en € 65.000 kosten. Een op maat gemaakte bunker kan enkele honderdduizenden euro’s kosten.
De belangrijkste elementen van een goede bunker zijn:
- Een ondergrondse betonnen constructie
- Goede ventilatie
- Bevoorrading van voedsel en water
Firma’s die schuilkelders bouwen
???? Kijk binnen in een bunker!
Wij spraken met twee bedrijven die bunkers plaatsen en bezochten er ook een. Het artikel daarover lezen? Dat kan hier!
België: Dr-B Bunkers of Eastl
Er zijn ook verschillende gespecialiseerde firma’s, zoals Eastl uit Lille. Zij bouwen bunkers die bestand zijn tegen nucleaire, biologische en chemische gecontamineerde lucht (NBC). Bovendien heeft het bedrijf zich gespecialiseerd in het ombouwen van standaard betonnen kelders tot NBC-bestendige bunkers. Voor een kostprijs van 15.000 euro transformeert het bedrijf uw kelder om tot een privé-schuilkelder. “Niet te veel voor het verschil tussen leven en dood”, vindt oprichter Karl Copmans.
DR-B Bunkers uit Heist-op-den-Berg richt zich dan weer op bovengrondse bunkers of ‘safe rooms’. Deze lijken op een standaard zeecontainer. “Buren weten dus niet dat het om een schuilplaats gaat”, zegt Peter, die de bunkers bouwt. Kijk hier binnen in hun kogelwerende bunker.
Nederland: RevBunker
Revbunker plaatst prefab bunkers voor particulieren, bedrijven en overheidsinstanties. “Met een basis in scheepsbouw, voldoen onze bunkers aan hoge kwaliteit maatstaven”, verzekert Revbunker. “Of u nu aangesloten op nutsvoorzieningen wilt zijn of volledig off-grid wilt gaan, onze bunkers bieden complete bescherming tegen externe dreigingen.”
Andere beschermingsmaatregelen
Eastl verkondigt op hun website dat de dreiging voor een nucleaire aanval of ramp reëel is. Volgens hen “deelt de Belgische regering niet voor niets gratis jodiumtabletten” uit. Deze uitspraken worden tegengesproken door experts, die van oordeel zijn dat het uitdelen van jodiumtabletten niet betekent dat er onmiddellijk een ramp op komst is.
Wat betreft de jodiumtabletten, verduidelijkte het nationaal crisiscentrum dat het uitdelen van jodiumtabletten deel uitmaakte van een herhalende sensibiliseringscampagne. Volgens het nationaal crisiscentrum “geen paniekzaaierij, maar een goede voorzorgsmaatregel dat mensen een doosje in huis hebben in het geval van een nucleair ongeval”. Het kan uiteraard nooit kwaad om jodiumtabletten in huis te halen.
Kaliumjodide voor diverse toepassingen
Kaliumjodide (KI) is een veelzijdig en essentieel product dat in verschillende situaties van pas kan komen. Of je nu jouw schildklierfunctie wilt ondersteunen, een jodiumtekort wilt aanvullen of jezelf wilt beschermen tegen radioactief jodium, deze kleurloze verbinding is eenvoudig te gebruiken en goed oplosbaar in water. Met kaliumjodide ben je voorbereid op onvoorziene omstandigheden in een onzekere wereld. Verkrijgbaar in potjes van 15, 30 en 50 gram.
