Premier Dick Schoof heeft zondag aangegeven dat Nederland “meer dan alleen boots on the ground” kan bijdragen zodra er zicht komt op een vredesakkoord in Oekraïne. Deze uitspraak opent de deur naar mogelijke inzet van Nederlandse militairen in een vredesmissie. De vraag is echter: kunnen we dit waarmaken en wat betekent dit voor ons leger?
Nederlandse defensiecapaciteit onder de loep
Nederland beschikt over ongeveer 40.000 actieve militairen, verdeeld over landmacht, luchtmacht en marine. Daarnaast zijn er ongeveer 20.000 reservisten beschikbaar. Deze getallen lijken substantieel, maar de realiteit is complexer dan deze cijfers doen vermoeden.
Minister van Defensie Ruben Brekelmans benadrukt regelmatig dat “onze krijgsmacht sterker moet worden” vanwege de verslechterende internationale veiligheidssituatie. Het is daarom essentieel dat we onze krijgsmacht sterker maken en dat we Oekraïne blijven steunen, aldus de minister.
Huidige inzet al onder druk
Ons leger levert sinds oktober 2022 tientallen instructeurs voor de training van Oekraïense soldaten in het Verenigd Koninkrijk. Daarnaast heeft Nederland zo’n 200 militairen naar Roemenië gestuurd voor een NAVO-battlegroup. Deze verplichtingen tonen aan dat onze defensiecapaciteit al onder druk staat.
Nederland levert een ongeveer 40-koppig forensisch en opsporingsteam om onderzoek te doen naar oorlogsmisdaden in Oekraïne. Deze specialisten komen vooral vanuit de marechaussee en werken onder de vlag van het Internationaal Strafhof.
Nederland draagt dus bij waar het kan, maar altijd binnen beperkte aantallen. De vraag is of we de sprong kunnen maken naar een veel grotere operatie.
Militaire planning ligt al klaar
Volgens premier Schoof ligt er binnen de internationale coalitie al een militaire planning klaar die van het schap gehaald kan worden wanneer een politieke doorbraak nabij is. Deze plannen zijn niet uit de lucht gegrepen – er wordt al maanden intensief gewerkt aan scenario’s voor een vredesmissie.
De timing van Schoofs uitspraken is niet toevallig. Deze week vond er in Washington een cruciaal overleg plaats tussen president Trump, Oekraïens president Zelensky en diverse Europese leiders. Schoof ziet die bijeenkomst als een opmaat naar grotere onderhandelingen.
Verschillende opties op tafel
Defensie-experts onderscheiden verschillende scenario’s voor westerse militaire betrokkenheid:
- Vredeshandhavingsmissie: Een lichtbewapende neutrale ‘vredeshandhavingsmissie’, die toeziet op een bestand, maar niet mag ingrijpen. Dit zou de minst riskante optie zijn.
- Geruststellingsmacht: Groot-Brittannië en Frankrijk hebben onlangs een ander voorstel gedaan voor een relatief kleine operatie, waarbij zo’n 30.000 militairen achter de frontlinie zitten om “solidariteit te tonen en het land gerust te stellen”.
- Vredesafdwingingsmissie: Een stevigere missie die partijen militair kan dwingen te stoppen met vechten als ze het staakt-het-vuren schenden.
Risico’s voor Nederlandse soldaten
De realiteit is dat elke vorm van militaire inzet risico’s met zich meebrengt. Bij alle opties is volgens defensie-expert Bob Deen het risico om in oorlog te raken met Rusland “nadrukkelijk aanwezig” en is er een risico op Nederlandse gesneuvelden.
Omdat Europa niet neutraal is, maar op de hand van Oekraïne speelt bij beide opties het risico dat zo’n missie een gevechtsoperatie tegen Rusland wordt.
Schaal van de operatie
Een belangrijk punt is de omvang van wat nodig zou zijn. Voor het afdwingen van een bestand in dit gebied met zo’n lange frontlinie zijn al snel honderdduizenden militairen nodig. Voor Europa is dat volgens experts politiek en militair “uitermate onrealistisch”.
Nederlandse beperkingen
Nederland kampt met structurele uitdagingen die een grote militaire operatie bemoeilijken. “Wij zijn meer een land van de legeronderdelen”, vertelt universitair docent Mengelberg. Nederland maakt zelf geen wapens en importeert voornamelijk wapens uit andere NAVO-landen. Deze afhankelijkheid van buitenlandse leveranciers maakt langdurige operaties complex. Bovendien heeft ons leger al moeite om aan bestaande NAVO-verplichtingen te voldoen.
Hybride dreiging thuis
Terwijl we mogelijke inzet in Oekraïne overwegen, is Nederland zelf al doelwit van Russische activiteiten. De luchtmacht ziet onbekende drones rondom militaire bases. De marine ziet Russische schepen die op de Noordzee onze internetkabels, gasleidingen en windmolenparken in kaart brengen.
Minister Brekelmans waarschuwt dat Rusland Nederland in het vizier heeft en dat we leven in een grijze zone, een schemergebied tussen oorlog en vrede.
Maatschappelijke gevolgen
Een vredesmissie in Oekraïne zou niet alleen militaire, maar ook maatschappelijke gevolgen hebben. Stel dat er echt conflict komt op NAVO-grondgebied en Nederland moet een bondgenoot helpen verdedigen? Dan kan de krijgsmacht het niet alleen. Defensie moét dan kunnen rekenen op de maatschappij.
Minister Brekelmans stelt de vraag: “Wat kunt u doen voor de krijgsmacht?” Dat is volgens minister Ruben Brekelmans de vraag waar het nu om draait.
Concrete gevolgen voor burgers
Voor Nederlandse families en bedrijven zou dit betekenen:
- Mogelijke oproeping van reservisten
- Verhoogde defensie-uitgaven
- Meer militair transport door Nederland
- Verhoogde alertheid voor sabotage en cyberaanvallen
Realistische Nederlandse bijdrage
Gegeven onze beperkingen, zou een Nederlandse bijdrage eerder bestaan uit gespecialiseerde eenheden dan uit grote aantallen gevechtssoldaten. Nederland heeft bewezen expertise in:
- Logistieke ondersteuning en transport
- Medische zorg en veldhospitalen
- Forensisch onderzoek naar oorlogsmisdaden
- Training en militair advies
- Luchtverkeersleiding
Als voorbeeld noemt universitair docent Mengelberg het Duits-Nederlandse legerkorps, dat al sinds de jaren 90 een gezamenlijke eenheid vormt. Deze samenwerking toont hoe Nederland binnen Europese kaders kan bijdragen.
Politieke realiteit
Schoof benadrukt dat concrete inzet nog helemaal niet vaststaat: er zijn meerdere opties en eerst moet worden bepaald welke taak Nederland het beste past — de ‘wat’-vraag — gevolgd door de politieke toetsing in kabinet en parlement.
Deze nuchtere benadering is verstandig. Verschillende politieke partijen hebben uiteenlopende opvattingen over militaire inzet buitenlands, en een vredesmissie in Oekraïne zou breed politiek en maatschappelijk draagvlak vereisen.
Voorbereiding op verschillende scenario’s
Burgers kunnen zich voorbereiden op mogelijke ontwikkelingen door:
- Zich te informeren over evacuatieprocedures
- Een noodvoorraad aan te leggen voor minimaal 72 uur
- Sociale netwerken in de buurt te versterken
- Alert te blijven op verdachte activiteiten
- Zich voor te bereiden op mogelijke uitval van vitale infrastructuur
Compleet noodpakket
Het DreamGoods Noodpakket biedt een complete oplossing voor noodsituaties thuis. Met een krachtige solar-opwindbare noodradio en een scala aan essentiële items, zoals verlichting, waterzuivering en een EHBO-set, ben je goed voorbereid op onvoorziene omstandigheden. Dit slimme pakket is lichtgewicht en compact, waardoor het eenvoudig op te bergen is. Bereid je voor op een onzekere wereld en voel je veilig met deze doordachte samenstelling.
Conclusie
Premier Schoof’s uitspraken over mogelijke militaire steun aan Oekraïne markeren een belangrijk keerpunt in de Nederlandse houding. Hoewel de intentie duidelijk is, botst deze ambitie met de beperkte capaciteiten van ons leger en de groeiende dreiging tegen Nederland zelf. Een realistische Nederlandse bijdrage zou waarschijnlijk bestaan uit gespecialiseerde eenheden binnen een groter Europees kader, niet uit massale troepenstationering. Voor Nederlandse burgers betekent dit dat de kans op directe betrokkenheid van eigen soldaten bestaat, maar dat de impact vooral zichtbaar zal zijn in verhoogde defensie-uitgaven, maatschappelijke voorbereiding en de noodzaak van een weerbare samenleving. De komende weken zullen cruciaal zijn voor de besluitvorming.
