Het fenomeen achter goud als veilige haven
Wanneer de wereld wankelt door economische crises, geopolitieke spanningen of inflatie, gebeurt er iets opmerkelijks: de goudprijs schiet omhoog. Dit patroon herhaalt zich al eeuwenlang en is een deel van de reden waarom goud als veilige haven wordt gezien. Waarom gebeurt dit steeds opnieuw? Het antwoord ligt in een combinatie van psychologische, economische en praktische factoren die goud tot een uniek edelmetaal maken.
Goud behoudt al duizenden jaren zijn waarde en wordt wereldwijd erkend als waardevol bezit. Tegelijkertijd is het fysiek en schaars – je kunt het niet ‘bijdrukken’ zoals papiergeld. Deze eigenschappen maken het tot een natuurlijke keuze voor mensen die hun vermogen willen beschermen tegen onzekerheid.
???? Investeer jij in goud?
Ben jij bezig met investeren – of met goud? Deel je eigen bevindingen of ervaringen in een reactie onderin!
De mechanismen achter prijsstijgingen tijdens crises
Psychologie en vlucht naar veiligheid
Tijdens economische onzekerheid gedragen mensen zich voorspelbaar: ze zoeken naar veiligheid tegen allerlei onzekerheden:
- Aandelen kunnen plots waardevol worden
- Obligaties kunnen niet worden terugbetaald
- Valuta kunnen instorten
Goud daarentegen wordt al meer dan duizend jaar gebruikt en behoudt zijn waarde. Deze ‘flight to safety’ zorgt ervoor dat de vraag naar goud explosief stijgt, zodra de eerste tekenen van problemen verschijnen. Beleggers dumpen risicovolle activa en storten zich massaal op edelmetalen. Meer vraag betekent automatisch hogere prijzen.
Inflatie en koopkrachtverlies
Een van de krachtigste drijfveren achter stijgende goudprijzen is inflatie. Wanneer de centrale bank geld bijdrukt om een crisis te bestrijden, verliest dat geld koopkracht. Een brood dat vandaag twee euro kost, kost morgen misschien drie euro.
Goud werkt anders. Het is een fysiek edelmetaal met beperkte voorraad. Terwijl papiergeld in waarde daalt, behoudt goud zijn koopkracht of wordt zelfs waardevoller. Historisch gezien steeg de goudprijs tussen 2000 en 2024 in Nederland met 638 procent, terwijl de inflatie ‘slechts’ 73 procent bedroeg. Dit toont de kracht van goud als bescherming tegen koopkrachtverlies.
Monetair beleid en rentebeleid
Centrale banken spelen een cruciale rol in goudprijzen door hun rentebeleid. Wanneer rentes laag zijn – wat vaak gebeurt tijdens crises – wordt goud aantrekkelijker. Waarom? Goud levert geen dividend of rente op, maar mist ook geen rendement als andere beleggingen niets opleveren. Lage rentes maken het goedkoper om goud te financieren en duurder om geld ‘op de bank’ te laten staan. Dit drijft de vraag naar goud op en zorgt voor prijsstijgingen.
Concrete voorbeelden uit de geschiedenis
De financiële crisis van 2008
Tijdens de bankcrisis van 2008 zagen we een perfect voorbeeld van goud als veilige haven. Terwijl banken omvielen en aandelenmarkten crashten, steeg de goudprijs gestaag. Beleggers hadden geen vertrouwen meer in het financiële systeem en zochten hun toevlucht tot iets tastbaars.
COVID-19 pandemie
De coronacrisis demonstreerde opnieuw de kracht van goud. Ondanks een korte dip in het begin van de pandemie, herstelde goud zich snel en bereikte in 2020 nieuwe records rond de $2.050 per troy ounce. De combinatie van economische onzekerheid, massale geldschepping en geopolitieke spanningen creëerde ideale omstandigheden voor goudprijsstijgingen.
Recente ontwikkelingen 2024-2025
Het jaar 2024 werd een recordjaar voor goud, met 37 nieuwe prijsrecords en een stijging van 27 procent – het beste goudjaar sinds 2010. De goudprijs bereikte zelfs boven de $2.900 per troy ounce. Dit kwam door aanhoudende geopolitieke spanningen (Oekraïne en het Midden-Oosten), inflatie zorgen en centrale banken die hun goudreserves uitbreidden.
De rol van centrale banken
Centrale banken wereldwijd zijn grote spelers in de goudmarkt geworden. Landen zoals China en Rusland kopen systematisch grote hoeveelheden goud om minderafhankelijk te worden van de Amerikaanse dollar. Dit creëert een constante vraag die de prijzen ondersteunt.
Ik vind het opmerkelijk dat zelfs De Nederlandsche Bank meer dan 600.000 kilogram goud in haar reserves heeft. President Klaas Knot benadrukte dat ze van plan zijn dit goud te behouden – een duidelijk signaal dat zelfs overheden goud zien als ultieme verzekeringspolis. Ook België heeft nog zo’n 227 ton aan goudreserves – die voornamelijk in The Bank of England worden opgeslagen.
Waarom dit patroon zich blijft herhalen
Beperkte voorraad
Goud is schaars. Alle goud dat ooit uit de aarde is gehaald, bedraagt volgens de World Gold Council ongeveer 212.000 kilogram wereldwijd. Je kunt geen goud ‘maken’ zoals je geld kunt drukken. Deze schaarste vormt een natuurlijke bodem onder de prijs.
Universele acceptatie
Goud wordt overal ter wereld geaccepteerd als waardevol. Het maakt niet uit in welk land je bent of welke crisis er speelt – goud behoud zijn waarde. Deze universele acceptatie maakt het tot de perfecte internationale veilige haven.
Onafhankelijkheid van financieel systeem
Goud heeft geen tegenpartijrisico. Het hangt niet af van de stabiliteit van banken, overheden of bedrijven. Een gouden munt blijft waardevol, ongeacht wat er gebeurt met het financiële systeem eromheen.
Praktische overwegingen
Verschillende manieren van bezit
Er bestaan meerdere manieren om van goudprijsstijgingen te profiteren:
- Fysiek goud: Munten en baren bieden directe bescherming maar vergen opslag
- Goud-ETF’s: Makkelijke manier om in goud te beleggen zonder fysieke opslag
- Goudmijnbedrijven: Indirecte blootstelling aan goudprijzen met extra ondernemingsrisico’s
???? Let hier op als je goud koopt!
Zonder de juiste documentatie verliest je goud een deel van zijn waarde. Let dus hier op bij de aankoop:
Timing en volatiliteit
Hoewel goud tijdens crises meestal stijgt, gebeurt dit niet altijd onmiddellijk. Er kan vertraging optreden tussen het ontstaan van problemen en de prijsreactie. Bovendien kan zelfs goud volatiel zijn – zilver bijvoorbeeld reageerde tijdens COVID-19 eerst met een daling voordat het sterk herstelde.
Toekomstverwachtingen
Analisten zijn overwegend positief over goudprijzen voor de komende jaren. Bank of America voorspelt een gemiddelde goudprijs van $3.000 per troy ounce in 2025, terwijl UBS en Citi soortgelijke doelen hanteren. Deze verwachtingen zijn gebaseerd op aanhoudende geopolitieke spanningen, mogelijke renteverlagingen en blijvende vraag van centrale banken.
Conclusie
Het patroon waarbij goud stijgt tijdens crises is geen toeval, maar het resultaat van fundamentele economische en psychologische krachten. De combinatie van schaarste, universele acceptatie, inflatiebescherming en het wegvallen van vertrouwen in traditionele financiële systemen maakt goud tot een natuurlijke veilige haven. Voor mensen die hun vermogen willen beschermen tegen onzekerheid, inflatie en economische schokken, blijft goud daarom een relevante optie. De geschiedenis toont aan dat dit patroon zich zal blijven herhalen zolang er economische onzekerheid bestaat in de wereld.
