Waarom Silicon Valley massaal ondergronds gaat
De berichten over bunkers van miljardairs komen met regelmaat voorbij: Mark Zuckerberg die 270 miljoen dollar investeert in een complex op Hawaï met een ondergrondse schuilkelder van 465 vierkante meter. Peter Thiel die grond opkoopt in Nieuw-Zeeland. LinkedIn-oprichter Reid Hoffman die openlijk spreekt over zijn ‘apocalyps-verzekering’.
Het patroon is duidelijk. Topfiguren uit de techwereld bereiden zich voor op een of andere vorm van maatschappelijke ontwrichting. De vraag die velen zich stellen: weten zij iets wat wij niet weten? Of is dit vooral een statusspel tussen mensen die meer geld hebben dan ze kunnen uitgeven?
📈 Meer dan 50% is voorbereid
LinkedIn-oprichter Reid Hoffmann zegt dat zeker 50 procent van de techmiljardairs een vorm van ‘apocalyps-verzekering heeft. Hij beschrijft hoe veel miljardairs uit Silicon Valley een toevluchtsoord in binnen- of buitenland hebben opgezet — bijvoorbeeld in Nieuw-Zeeland — als onderdeel van die “verzekering” tegen mogelijke catastrofale gebeurtenissen.
Dat aantal oogt op het eerste gezicht toch zorgwekkend. Als de mensen die onze digitale infrastructuur ontwerpen zich voorbereiden op de ondergang ervan, zou dat reden tot nadenken moeten geven.
De miljoenenbunker van Zuckerberg
Het project van Facebook-oprichter Mark Zuckerberg op het Hawaïaanse eiland Kauai kreeg veel aandacht toen de plannen uitlekten. Koolau Ranch, zoals het landgoed heet, beslaat ruim 560 hectare. Het complex omvat twee villa’s met een totale oppervlakte van 5.300 vierkante meter, verbonden door een tunnel naar een ondergrondse schuilkelder.
Die bunker heeft een deur van metaal gevuld met beton – een constructie die je normaal alleen bij militaire installaties ziet. Het geheel wordt volledig zelfvoorzienend, met eigen water- en energievoorziening. Werknemers moesten strikte geheimhoudingsverklaringen tekenen, en sommigen werden ontslagen nadat ze foto’s op sociale media plaatsten.
Zuckerberg zelf speelt de aandacht weg. Hij noemt de bunker “gewoon een kleine schuilkelder” en benadrukt dat het vooral om duurzame veeteelt gaat.
Nieuw-Zeeland als ultieme toevluchtsoord
Nieuw-Zeeland heeft zich ontwikkeld tot hét favoriete toevluchtsoord voor techbiljoenairs. Het land ligt afgelegen, is politiek stabiel en heeft een “golden visa”-programma waarmee rijken relatief gemakkelijk een verblijfsvergunning kunnen verkrijgen.
Peter Thiel, medeoprichter van PayPal, kocht er in 2015 een landgoed van 193 hectare aan het Lake Wanaka. Hij kreeg in 2011 zelfs het staatsburgerschap, ondanks dat hij slechts 12 dagen in het land had doorgebracht. Zijn plannen voor een bunker-achtig complex werden in 2022 door de lokale overheid afgewezen vanwege zorgen over de impact op het landschap.
Reid Hoffman verwoordde het in 2017 treffend: “Zeggen dat je ‘een huis koopt in Nieuw-Zeeland’ is eigenlijk een knipoog naar een apocalyps-schuilplek.” Hij schatte dat ongeveer de helft van zijn collega-miljardairs in Silicon Valley zo’n verzekering heeft afgesloten.
👀 Kijk binnen in een bunker!
Wij spraken met twee bedrijven die bunkers plaatsen en bezochten er ook een. Het artikel daarover lezen? Dat kan hier!
Wat drijft deze angst?
De officiële verklaringen variëren. Sommigen noemen de opkomst van kunstmatige intelligentie als zorgpunt. Anderen wijzen naar geopolitieke spanningen, klimaatverandering of pandemieën.
Toch is er ook een kritische kant aan het verhaal. Socioloog Douglas Rushkoff, die uitgebreid onderzoek deed naar deze trend, stelt dat veel van deze miljardairs zich vooral zorgen maken over het verliezen van hun goede positie.
AI-angst: marketing of reëel gevaar?
De zorg over kunstmatige intelligentie speelt een opvallende rol in het debat. Sommige techleiders schetsen apocalyptische scenario’s waarin superintelligente AI oncontroleerbaar wordt. Tegelijkertijd ontwikkelen diezelfde bedrijven deze technologie volop. De vraag rijst dan ook of de angst voor AI vooral een slimme marketingstrategie is, of een oprechte zorg. De wetenschappelijke consensus is in elk geval dat AGI en “superintelligentie” voorlopig niet voor de deur staan.
De bunkerindustrie bloeit
De publieke aandacht voor Zuckerbergs bunker had een opmerkelijk effect. Ron Hubbard, CEO van bunkerproducent Atlas Survival Shelters, meldde dat zijn telefoon niet meer stil stond: “Het veroorzaakte een koopgolf, alsof de Derde Wereldoorlog eraan komt.”
🧱 Zelf een bunker bouwen?
Zelf een bunker of nucleaire schuilkelder bouwen? Wij spraken met verschillende producenten uit België en Nederland.
👀 in dit artikel kijk je mee binnen in een schuilcontainer
Robert Vicino van bunkerproducent Vivos zag hetzelfde: “Nu Zuckerberg de kat uit de zak heeft gelaten, denken anderen met een vergelijkbare status: ‘Oh god, als hij dat doet, weet hij misschien iets wat ik niet weet.'”
De markt varieert enorm. Eenvoudige bunkers beginnen bij zo’n 35.000 dollar voor een betonnen container. Luxe varianten kunnen miljoenen kosten en zijn uitgerust met zwembaden, fitnessruimtes, bowlingbanen en zelfs schietbanen. Het Survival Condo-complex in Kansas – een voormalige raketlanceerinstallatie – biedt appartementen 15 verdiepingen onder de grond, compleet met cocktaillounge.
Europa loopt achter
In Europa is de situatie anders. Landen als Zwitserland en Finland hebben uitgebreide netwerken van openbare schuilkelders. Zwitserland heeft plek voor meer dan 9 miljoen mensen, en in Helsinki kan de gehele bevolking van 900.000 inwoners ondergronds schuilen.
Ook in Nederland en België is er de laatste jaren (licht) sprake van een toegenomen interesse in bunkers, mede omdat er zo weinig openbaar beschikbaar zijn. Daar kan echter verandering in komen, nu de Belgische minister van Defensie pleit voor bunkers in parkeergarages.
Moeten wij ook een bunker bouwen?
En dan komen we bij de kernvraag: als miljardairs zich voorbereiden op rampen, moeten gewone mensen dat dan ook doen?
Het antwoord is genuanceerder dan je denkt. Ten eerste hebben deze miljardairs middelen die voor normale mensen onbereikbaar zijn. Een bunker van enkele honderdduizenden euro’s, gevuld met voorraden voor maanden, is voor de meeste gezinnen geen optie.
Ten tweede is er geen bewijs dat deze techleiders over geheime informatie beschikken. Hun voorbereiding komt voort uit dezelfde nieuwsberichten en zorgen die wij allemaal zien: geopolitieke spanningen, klimaatverandering, pandemieën. Het verschil is dat zij de middelen hebben om extreme maatregelen te nemen.
Deskundigen wijzen er ook op dat extreme isolatie niet per se de beste overlevingsstrategie is. Als je echt een apocalyps wilt overleven, leer dan je buren kennen, sluit vriendschappen en vorm gemeenschappen. Dat is een veel waarschijnlijkere overlevingstechniek dan jezelf volledig ondergronds isoleren.
Wat kun je zelf doen?
In plaats van miljoenen te steken in een bunker, kun je als gewoon mens wel zinvolle stappen zetten:
Voorraden aanleggen Houd houdbaar voedsel, water en basismedicijnen in huis voor minimaal drie dagen, liefst een week. Niet uit angst, maar vanuit nuchter risicomanagement.
Lees dit artikel: Een noodpakket samenstellen: zo begin je eraan
Kennis opdoen Leer basisvaardigheden zoals eerste hulp, brandbestrijding en waterfiltratie. Deze kennis is in nagenoeg elke crisissituatie waardevol.
Lokaal netwerk bouwen Ken je buren. Weet wie waarmee kan helpen. In crisissituaties is een sterke buurtgemeenschap vaak crucialer dan fysieke voorraden.
Gezond verstand behouden Laat je niet meeslepen in angstcultuur. Bereid je voor op waarschijnlijke scenario’s (stroomuitval, weersextremen) in plaats van op filmachtige apocalypse-fantasieën.
