In Nederland mag het officieel nog niet, maar in België mag je sinds 17 april gehomologeerde plug-and-play zonnepanelen en batterijen aansluiten. Maar wat ben je met zo’n systeem? In hoeverre kan je je huis daarmee van stroom voorzien als het reguliere elektriciteitsnet uitvalt, zoals bij de stroomstoring in Spanje?
De landelijke stroomstoring heeft in Spanje en Portugal miljoenen mensen getroffen. Het eten in de koelkast raakt bedorven, de airco en het internet doen het niet meer,… Minstens vijf mensen zijn op maandag 28 april 2025 gestorven ten gevolgen van de stroompanne. Het beademingsapparaat van een 46-jarige vrouw in Valencia begaf het waarna ze overleed, in Galicië overleed een gezin van drie door een koolstofmonoxidevergiftiging na het gebruik van een generator in de kelder voor zijn beademingsmachine.
Toen we dat hoorden, vroegen we ons op de redactie af wat wij zouden doen in een dergelijke situatie? Eerder schreef ik daarover al dit artikel, maar kunnen de nieuwe zonnepanelen geen grote gamechanger zijn?
Wij selecteerden 3 plug-and-play zonnepanelen
Zonnepanelen pakket voor thuisgebruik
OxyFlowzy draagbare zonnepanelen set
Plug-and-play zonnepanelen
De basis
Plug-and-play zonnepanelen zijn eenvoudige, gebruiksklare systemen die zonder professionele installatie kunnen worden aangesloten. Ze bestaan doorgaans uit één of meerdere zonnepanelen, een omvormer en soms een batterij. Het grote voordeel is dat je ze simpelweg kunt aansluiten op een stopcontact via een stekker. De energie die door het zonnepaneel wordt geproduceerd, wordt direct gebruikt door de apparaten in je huis.
Er zijn ook thuisbatterijen die via de stekker werken. Lees daarover hier meer:
De meeste standaard zonnepanelen en plug-and-play zonnepanelen schakelen automatisch uit bij stroomuitval. Dit is een veiligheidsmaatregel om te voorkomen dat er stroom wordt teruggeleverd aan het net. Dit kan immers gevaarlijk zijn voor mensen die aan het net werken.
Wat bij stroomuitval?
Om je plug-and-play zonnepanelen tijdens een stroomuitval te kunnen gebruiken, heb je een systeem nodig met ‘eilandfunctionaliteit‘. Klimaatproductenkiezen.eu legt het zo uit:
“Van eilandfunctionaliteit of eilandbedrijf is sprake als je voorzieningen hebt getroffen zodat je over elektriciteit kan beschikken ondanks dat je geen verbinding hebt met het openbaar elektriciteitsnet.”
Dit kan op verschillende ogenblikken:
- Tijdelijk vanwege een stroomstoring
- Als elektriciteitsaansluiting niet beschikbaar is, in een camper of tuinhuisje
Zonnepanelen met eilandfunctionaliteit
Er bestaan plug-and-play zonnepanelen met eilandfunctionaliteit. Deze kunnen zichzelf isoleren van het elektriciteitsnet en kunnen zelfstandig functioneren. Daardoor bieden ze meerdere voordelen:
- Onafhankelijke stroomvoorziening tijdens netuitval
- Mogelijkheid om kritieke apparatuur te laten functioneren
- Geen verlies van opgewekte zonne-energie
Niet alle plug-and-play systemen hebben eilandfunctionaliteit. Let hier specifiek op bij aanschaf als je het systeem wilt gebruiken bij stroomuitval. In België en Nederland is het alsnog ook niet toegestaan om omvormers in eilandmodus met het openbare net te verbinden. De vergunning daarvoor wordt quasi nooit gegeven aan residentiële gebouwen.
De verschillende systemen op de markt
Balkonzonnepanelen
Dit zijn de meest eenvoudige plug-and-play systemen, ontworpen om op een balkon of terras te plaatsen:
- Capaciteit: typisch 300-600 Watt
- Kosten: €500-1000
- Opbrengst: 250-500 kWh per jaar
Deze systemen hebben meestal geen batterij en kunnen dus niet functioneren bij stroomuitval, tenzij ze specifiek zijn uitgerust met eilandfunctionaliteit.
Draagbare zonnesystemen met batterij
Deze compacte systemen combineren zonnepanelen met een draagbare batterij:
- Capaciteit: 200-2000 Watt
- Batterijopslag: 500-2000 Wh
- Kosten: €800-3000
Deze systemen zijn ideaal voor noodsituaties en kunnen verschillende apparaten van stroom voorzien, zoals:
- Verlichting
- Smartphones en laptops
- Kleine koelkasten
- Medische apparatuur
Huisbatterijen met zonnepanelen
De meest uitgebreide oplossing combineert grotere zonnepanelen met een substantiële thuisbatterij:
- Capaciteit zonnepanelen: 800-3000 Watt
- Batterijopslag: 2-10 kWh
- Kosten: €2000-10.000
Deze systemen kunnen een groot deel van een gemiddeld huishouden ondersteunen tijdens stroomuitval, afhankelijk van de beschikbare zonne-energie en de opslagcapaciteit.
Praktisch gebruik tijdens een stroomstoring
Wat kun je verwachten?
Bij de recente stroomuitval in Spanje zaten sommige gebieden een hele tijd zonder elektriciteit. Met een volwaardige plug-and-play installatie met batterij en eilandfunctionaliteit had je in zo’n situatie:
- Basisverlichting kunnen behouden
- Communicatiemiddelen opgeladen kunnen houden
- Kleine tot middelgrote apparaten kunnen gebruiken
- Beperkte koeling voor voedsel kunnen handhaven
De exacte capaciteit hangt natuurlijk af van de grootte van je systeem en de beschikbare zonneschijn.
Energieprioritering
Tijdens een stroomuitval is het essentieel om prioriteiten te stellen:
- Eerste prioriteit: Communicatie (telefoon, radio)
- Tweede prioriteit: Verlichting en essentiële medische apparatuur
- Derde prioriteit: Koeling voor bederfelijke waar
- Vierde prioriteit: Comfort (verwarming/koeling, entertainment)
Een gemiddeld huishouden verbruikt zo’n 8-15 kWh per dag. Een middelgroot plug-and-play systeem kan tussen 1-4 kWh per dag leveren, afhankelijk van het seizoen en weersomstandigheden.
Aandachtspunten bij aanschaf
Wettelijke vereisten
In België moeten plug-and-play systemen aan specifieke veiligheidseisen voldoen:
- Gehomologeerd zijn volgens Belgische normen
- Maximaal vermogen van 800 Watt per stroomkring
- Anti-eilandfunctie voor systemen zonder batterij
- CE-markering
In Nederland is het officieel nog niet toegestaan, maar er wordt verwacht dat er vergelijkbare regelgeving zal komen.
Technische overwegingen
Bij de aanschaf zijn dit belangrijke punten om op te letten:
- Eilandfunctionaliteit: Essentieel voor gebruik tijdens stroomuitval
- Batterijcapaciteit: Bepaalt hoelang je stroom hebt zonder zon
- Oplaadtijd: Hoe snel de batterij weer vol is
- Uitgangsvermogen: Hoeveel vermogen het systeem maximaal kan leveren
- Uitbreidbaarheid: Mogelijkheid om later meer panelen of batterijen toe te voegen
Conclusie
De recente wetswijziging in België die plug-and-play zonnepanelen en batterijen toestaat, opent belangrijke mogelijkheden voor zelfredzaamheid tijdens stroomstoringen. Toch is het niet voldoende, want een off-gridsysteem blijft nodig. Hoewel deze systemen niet je volledige energiebehoefte kunnen dekken, bieden ze een waardevolle buffer tijdens crisissituaties zoals we recent in Spanje zagen.
